Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) Başkanı Prof. Dr. Şu Akçay, başta şiddet olmak üzere ülkemizde sağlık alanında yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen, tıp fakültelerine gösterilen ilginin çok sevindirici olduğunu vurguladı. Gençlerin tıp fakültelerine olan ilgilerini ve mezuniyet sonrası uzmanlık alanı seçimlerini değerlendiren Prof. Dr. Şu Akçay, sorularımızı şöyle yanıtladı:
Elbette gerek üniversite çağına gelmiş çocuklarımızın olması, gerekse mesleğimize duyulan ilgiyi merak etmemiz nedeniyle akademisyenler olarak sonuçlar dikkatimizi çekiyor. Tıp fakülteleri için, yıllardır YKS sonucunda ilk 50.000’e giren başarılı öğrencilerin tercih edebilmesi koşulu bulunmaktadır. Ancak son birkaç yıldır öğrencilerin tıp fakültelerine puanı uygun olsa bile, ilgilerinin düştüğünü üzülerek izliyorduk. Bu yıl ise sevindirici olarak başarı sıralamasında ilk 100’de olan öğrencilerden 38’i tıp fakültesini tercih etmiş, Türkiye birinci ve ikincisi tıp fakültesine yerleşmiş, ÖSYM’nin ilettiği istatistiklere göre çalıştığım kurum olan Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi kontenjanları, her yıl dolduğu gibi bu yıl da yüzde 100 dolmuş durumda. Boş kalan kontenjanların ise ilan edilen özel üniversitelerdeki çok yüksek eğitim maliyetleri ile açıklanabileceği görüşündeyim. Bu yılki göstergelerle de geçerliliğini yitirmeyecek bir meslek olan hekimliğe öğrenciler ve aileleri bence yine hak ettiği itibarı yüklemişler.
Uzmanlık alanımızın tercih edilmeme veya daha az tercih edilme sorunu daha önceki saptamalarımıza benzer düzeyde devam etmektedir. Mezuniyet sonrası uzmanlık eğitimi için adayların TUS tercihlerine bakarsak, son iki yıl için dermatoloji, ruh sağlığı ve hastalıkları, çocuk psikiyatrisi, radyoloji, nükleer tıp, aile hekimliği, göz hastalıkları, fiziksel tıp ve rehabilitasyon branşlarının puanları oldukça yükselmiştir. 2022 TUS sonuçlarına ilişkin Medi Magazin’de yayımlanan habere göre ilk 20’ye giren adaylardan 11’inde Dermatoloji tercih edilmiştir. TUS ile Göğüs Hastalıklarına giriş puan ortalaması ise 54 olarak belirlenmiştir. Bu puan önceki dönemlere kıyasla oldukça düşüktür, yüksek rağbet edilen branşlar arasında olmadığımızı görmek, durumu ulusal uzmanlık dernekleri olarak analiz etmek durumundayız.
Ülkemizin sağlık sisteminden kaynaklı asistanların ortak sorunları ayrı bir tartışma konusudur. Ancak göğüs hastalıkları asistanlarının özelinde de çok sayıda çözüm bekleyen sorun bulunmaktadır. TÜSAD 2022 Ulusal Kongresi’nde bu konuyu bir panel ile işlemiştik. Bu panel hazırlığı için farklı eğitim kurumlarında eğitim alan asistanlarımıza bir anket uygulamıştık. Mezuniyet sonrası eğitim (MSE) programları için, kurumlarındaki yoğun hizmet yükü nedeniyle asistan derslerinin aksadığını ileten çok sayıda asistanımız oldu. Bu ankete göre TUS kontenjanlarının tüm branşlar için ülke genelinde artışı da eğitim kurumlarında asistan eğitimini zarara uğratan diğer bir faktördü. Bilimsel araştırma ve tez çalışmaları için de yeterli fırsat yaratılamadığı belirtiliyordu. TUS kadroları belirlemede uzmanlık derneklerinin de görüşleri alınarak planlama yapılmasının daha uygun olacağı açıktır. Eğitim görevlisi sayısı ile orantısız fazla sayıda asistanın atanması, etkin eğitimin programlanmasında güçlük yaratmaktadır. Asistanlar yakınmasa da eğitim üyeleri/görevlileri olarak Eylül 2022’de yayınlanan yönetmeliğe göre asistanların nöbet ertesi izinli sayılmasının da asistan eğitimini aksatacağı görüşündeydik. Ayda ortalama 4 nöbet bir asistan yılda 48, 4 yılda yaklaşık 200 gün eğitim ortamından uzaklaşmış oluyor. Nöbet tutmak asistan eğitiminin önemli bir komponenti olsa da nöbet izinleri düzenli derslere devamı engelleyen bir faktördür. Bu nedenle çoğu MSE veren eğitim kurumu ders saatlerini sabahın erken saatlerine alarak, nöbetten çıkan asistanın da dersini dinleyerek evine gitmesini amaçlamaktadır. 2020-2022 yılları arasında branşımızı yakından ilgilendiren enfeksiyon hastalıkları hekimleriyle birlikte ön saflarda göğüslediğimiz pandemi de asistanlarımızın eğitimini sekteye uğrattı. Bronkoskopik girişimsel işlemlerin, solunum fonksiyon testlerinin sayısı seyreldi, hatta pandeminin ilk döneminde bu işlemler ertelendi. Yine maalesef 6 Şubat depremi de bölgedeki asistanlarımızı her anlamda çok olumsuz etkiledi.
“TÜSAD Asistan Kampı” adı altında bir proje geliştirdik. TÜSAD Akademi tarafından diğer projelere göre daha fazla öncelenen bu eğitim programı ile standart bir göğüs hastalıkları eğitim programı oluşturarak, konusunda söz sahibi uzmanlarla birlikte hayata geçirdik. 2023 yılında 3 farklı bölgede asistan kampı gerçekleştirerek yaklaşık 250 asistanın eğitimine katkı sağladık. 2024 için de asistan kampı projesinin devamı için gerekli çalışmalara şimdiden başladık.
Sürekli mesleki gelişim esasına göre uzmanlık sonrası hepimizin bilgilerini güncelleme gereksinimi bulunuyor. Bu amaçla derneğimizin organize ettiği çok sayıda çevrimiçi ve yüz yüze toplantıyı izliyoruz. Yine de eğitim etkinliklerinin esas hedefi elbette asistanlarımız. Her yıl olduğu gibi bu yıl da bildirisi olan asistanlara kongre katılım bursları sağlanacak. Maksimum sayıda asistanın kongremiz başta olmak üzere tüm eğitim etkinliklerine katılımını özendirmek için çalışmalar yürütülüyor. Her dönemde branşımıza yeni katılan asistanların da dahil edilerek genişleyen gruplarımızla sosyal-bilimsel-sağlık hizmeti sunumu amaçlı iletişimlerimiz güçleniyor. Zira iyi yetişecek genç hekimlerimize ilerleyen dönemde hepimiz sağlığımızı emanet edeceğiz.